Poniższy tekst skierowany jest do wszystkich osób, które chciałyby zająć się agroturystyką.
1. Prawne podstawy działalności agroturystycznej
Gospodarstwa agroturystyczne w Polsce otrzymały szereg uprawnień ułatwiających ich rozwój i działalność. Nie wszystkie jednak przepisy są znane i rozumiane przez osoby zajmujące się, lub chcące zająć się agroturystyką. Dlatego poniżej prezentujemy kilka najważniejszych zasad obowiązujących rolników prowadzących działalność agroturystyczną.
Agroturystyka jest formą turystyki wiejskiej ściśle związaną z rolnictwem i gospodarstwem rolnym. Agroturystyka zawsze obejmuje zakwaterowanie, choć może tez obejmować inne formy usług turystycznych.
Działalność agroturystyczna podlega regulacji prawnej ustawy z dnia 19.11.1999r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101 poz.1178). Poza tym działalność agroturystyczną w Polsce regulują także akty prawne:
- Ustawa z dnia 5 marca 2004r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych
- Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych
- Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia
- Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej
Dla osób prowadzących działalność agroturystyczną niezwykle istotna jest zwłaszcza ostatnia z wymienionych wyżej ustaw – z dnia 2 lipca 2004r. (Dz. U. Nr 173 poz. 1807). Zgodnie z jej brzmieniem działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (art. 2). W przypadku jednak usług turystycznych w gospodarstwach rolnych ustawa zawiera ważny wyjątek (art. 3): Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
Zgodnie z Ustawą z dnia 1 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 133 z dnia 29.10.1997r.), osoby prowadzące działalność agroturystyczną osobiście, bez zatrudniania dodatkowych pracowników, nie mają obowiązku zgłaszania tej działalności do ewidencji gospodarczej. Przez agroturystykę rozumie się tutaj wynajmowanie przez rolników turystom pokoi, oraz miejsc na wynajmowanie namiotów w obrębie gospodarstwa, sprzedaż posiłków i usług z tym związanych. Zarobek z agroturystyki musi stanowić dodatkowe, a nie podstawowe źródło dochodu.
Osoby prowadzące działalność agroturystyczną są całkowicie zwolnione od podatku dochodowego na dochody uzyskiwane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, oraz z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5. Zapis ten jest niezwykle istotny, ponieważ precyzuje, że świadczenie usług turystycznych w gospodarstwie rolnym w oparciu o zasoby własne gospodarstwa (budynki, grunty itd.) wyklucza zmianę ich charakteru i naruszenia podstawowej funkcji, tj. zdolności do produkcji rolnej. Jest to równoznaczne z tym, że:
- wynajmowanie pokoi to nie odrębne miejsca noclegowe, całe domki turystyczne itd., tylko pokoje znajdujące się w budynku mieszkalnym w gospodarstwie rolnym
- miejsce na ustawienie namiotów to nie przyczepy mieszkalne, czy pole namiotowe, ale miejsce na ustawienie namiotów w obrębie zagrody gospodarstwa rolnego
- sprzedaż posiłków domowych wyklucza prowadzenie kuchni dla innych osób niże te, które przebywają w gospodarstwie na wypoczynku
2. Kategoryzacja kwater
Obecnie agroturystyka coraz częściej stawia na podniesienie jakości usług turystycznych. Jest to istotne z punktu widzenia turysty spędzającego swój urlop na wsi. Dlatego prowadzone są działania mające na celu dokonanie pewnej standaryzacji i uporządkowania funkcjonujących gospodarstw agroturystycznych. Służy temu kategoryzacja kwater.
Kategoryzacja kwater to ocena obiektów turystyki wiejskiej wg systemu opracowanego przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Jest ona dobrowolna i odpłatna. Jednocześnie gospodarstwa, które poddadzą się ocenie mają prawo do posługiwania się znakiem PFTW „Gospodarstwa Gościnne” przez okres dwóch lat. Ich oferta jest także umieszczana w materiałach promocyjnych PFTW „GG”. Podczas inspekcji sprawdzany jest stan, wyposażenie obiektu wg specjalnych formularzy. W wyniku inspekcji gospodarstwa mogą uzyskać następującą kategorię (od najniższej do najwyższej):
- kategoria STANDARD
- kategoria *
- kategoria **
- kategoria ***
Koszty dokonania takiej oceny gospodarstwa agroturystycznego wahają się od 250-600 zł.