Kościoły Warmii – Gmina Purda
Butryny
Kościół parafialny p. w. św. Jakuba Apostoła Starszego
Kościół z 1689 – 1724 r. W latach 1887 – 1888 (po pożarze w 1886 r.) odbudowany i przebudowany w stylu neogotyckim, wieża ukończona w 1934 r. Budowla salowa na rzucie prostokąta z szerokim, płaskim ryzalitem w elewacji wschodniej. W ołtarzu bocznym obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem z XVII w. w srebrnych sukienkach. Monstrancja z XVII w. z herbem i sygnaturą Z. I. S. C. V. Relikwiarz rokokowy św. Antoniego z Korca na Wołyniu.
Giławy
Kościół parafialny p. w. św. Jana Chrzciciela i św. ElżbietyNeogotycki z 1898 r. Murowany z cegły, orientowany, halowy, oskarpowany, z wysuniętą do przodu potężną wieżą na rzucie kwadratu, z wydzielonym prezbiterium, zakrystiami i kruchtą. Od strony południowej przybudówka (wejście boczne) kryte daszkiem dwuspadowym ze szczytem zakończonym sterczynami. Dach kościoła dwuspadowy kryty dachówką. Szczyty nawy głównej i prezbiterium zakończone sterczynami.
Klebark Wielki
Kościół p. w. Znalezienia Krzyża Świętego i Nawiedzenia NMP
Kościół z 1891 – 1892 r. Zbudowany na miejscu poprzedniego, późnogotyckiego z 1581 r. Murowany z cegły, nie tynkowany z wydzielonym prezbiterium. Po obu stronach prezbiterium niewielkie zakrystie na planie kwadratu. Od strony północnej niewielka dobudówka (wejście) zakończona z trzech stron schodkowymi szczytami. Dach kościoła dwuspadowy kryty dachówką, przybudówka blachą, a zakrystia papą. Wieża na planie kwadratu zakończona namiotowym dachem. U nasady wieży cztery niewielkie szczyty. Wyposażenie wnętrza głównie neogotyckie. W ołtarzu zabytkowy portatyl z relikwiami świętych męczenników, konsekrowany w 1674 r. Ława gdańska z XVII w., kielich z 1751 r., puszka późnobarokowa z 1756 r. wykonana w warsztacie złotniczym Jana Giese w Olsztynie.
Kapliczka
w pobliżu kościoła, neogotycka z początku XX w., murowana z cegły, nie tynkowana, ze skarpami po bokach. W części środkowej duża wnęka z ostrołukowa z Pietą, w części górnej mała wnęka z krucyfiksem. Pokrycie daszków z blachy, częściowo zniszczone.
Plebania
klasycystyczna z początku XX w., murowana z cegły, otynkowana, na podmurówce z kamieni polnych, parterowa z mieszkalnym poddaszem. Od frontu dwukondygnacyjny ryzalit z lekko wklęsłym szczytem. Dach mansardowy czterospadowy kryty dachówką. Na osi centralnej budynku schody z metalową balustradą prowadzące do wejścia.
Klewki
Zespół kościoła parafialnego
Kościół p. w. św. Walentego i św. Rocha
gotycki z XV w., przebudowany w latach 1718 – 1720 (po pożarze). Gruntowny remont z częściową przebudową w 1829 r. murowany z cegły, część dolna częściowo z kamieni polnych. Drewniana wieża wzniesiona w 1829 r. Dach dwuspadowy, kryty dachówką. Od strony północnej zakrystia i boczne wejście. W ścianie szczytowej tynkowane blendy z oknami po bokach. Polichromia stropu barokowo-ludowa z XVIII w. Z XVIII w. pochodzi też wyposażenie wnętrza. W mensie ołtarza portatyl z 1684 r. W bocznej wnęce ludowa Pieta z XVI w., w zakrystii kielich z 1603 r
Nowa Wieś
Kościół ewangelicko-augsburskiKościół ewangelicko-augsburski, neogotycki z 1883 – 1888 r., murowany z cegły na planie prostokąta z kaplicami i zakrystią, oskarpowany. Dach dwuspadowy kryty dachówką, szczyt zakończony prostokątną terczynką, wieża przykryta dachem namiotowym.
Purda
Zespół kościoła parafialnego
Kościół p. w. św. Michała Archanioła
gotycki z XIV/XV w., wieża z 1817 r., rozbudowany i przebudowany w latach 1930 – 1933 (1929) – dobudowa naw bocznych. Murowany z cegły na planie prostokąta, część stara oskarpowana. Szczyty zakończone terczynami – wschodnia z dzwonniczką (sygnaturką). Wieża w dolnej części z kamienia polnego i cegły, w części górnej szalowana deskami, kryta gontem. Po obu stronach prezbiterium zakrystie. Ołtarz główny oraz ołtarze boczne z XVIII w. (boczny lewy restaurowany w 1886 r.). Drewniane ławki z datą 1586 r., sygnowane. W kruchcie rzeźbiarska grupa pasyjna z XVII w. z nowym krucyfiksem, w prezbiterium duży obraz Madonny z Dzieciątkiem z 1611 r., kielich z 1633 r., rokokowa monstrancja z 1775 r.
Plebania
z XIX w., murowana z cegły, otynkowana, na podmurówce z kamieni polnych. Budynek parterowy z piętrowym ryzalitem w części środkowej i mieszkalnym poddaszem, usytuowany kalenicowo do ulicy. Dach dwuspadowy kryty dachówką. Szczyt ryzalitu zakończony schodkową attyką.
Dwie kapliczki
w obrębie cmentarza przykościelnego, murowane z cegły z początku XX w.