Prezentujemy Państwu nowe wyniki badań nad warmińską wsią. Badania realizowane są przez Katedrę Architektury Krajobrazu i Agroturystyki UW-M w Olsztynie pod kierunkiem dr inż. Wandy Łaguny.
Opis wsi/historia
Niemiecka nazwa wsi to Bethse. Jest to malownicza warmińska wieś, założona 24 lipca 1354 roku jako osada szlachecka. Pod koniec XV wieku przeszła w posiadanie kapituły dobromiejskiej, W XIX wieku wieś posiadała polską szkołę. Obecnie liczy ok. 285 mieszkańców
Walory przyrodnicze
Wieś położona w pobliżu jezior: Dadaj i Tejstymy, pośród uprawnych pół, na granicy kompleksów leśnych. Panoramę wsi charakteryzuje pięknie skomponowany z kościelną wieżą, starodrzew. Przez środek wsi płynie rzeka.
Walory kulturowe
Znajduje się tu neogotycki kościół (1911 r.) z krzyżowo-żebrowym sklepieniem i witrażami. W bogatym wnętrzu przetrwał do dziś barokowy krucyfiks, dziesięć barokowych świeczników, rzeźba „Madonna z Dzieciątkiem”, gotycko-renesansowy kielich z 1606 roku, a także zegar z XVIII wieku. We wsi znajduje się też zabytkowy młyn z XIX wieku oraz kamienica z tego samego okresu.
Układ wsi/Typy zagród/Budynki
Plan wsi ma kształt owalnicy, który zachował się do dziś.
Typy zagród We wsi można wyróżnić dwa typy działek. Pierwszy to zbliżony do kwadratu o wym. 36m x 33m, a drugi to wydłużony prostokąt o wymiarach 24m x 64m. Występuje tu sześć wariantów zagród. W każdym wariancie budynek mieszkalny usytuowany jest równolegle do drogi. Pierwszy: działka kwadratowa, budynek gospodarczy prostopadle do mieszkalnego, po jego prawej stronie. Drugi wariant: działka również kwadratowa, budynek gospodarczy – równolegle do mieszkalnego, w głębi działki. Pozostałe warianty dotyczą działek o kształcie wydłużonego prostokąta. Różnią się tylko usytuowaniem i ilością budynków gospodarczych. W trzecim: budynek gospodarczy prostopadle do budynku mieszkalnego. W czwartym: dwa budynki gospodarcze w głębi działki, usytuowane równolegle i prostopadle do budynku mieszkalnego. W piątym – oba budynki gospodarcze usytuowane równolegle względem siebie, prostopadle do mieszkalnego, po obu jego stronach. W ostatnim wariancie dochodzi jeszcze jeden budynek gospodarczy, usytuowany prostopadle do dwóch poprzednich.
Budynki mieszkalne Przeważają budynki jednokondygnacyjne, z użytkowym poddaszem, murowane z cegły czerwonej, czasami tynkowane, na fundamencie kamiennym. Dach dwuspadowy, kryty dachówką ceramiczną, o spadku połaci 40-45 st.
Budynki gospodarcze Zbudowane z czerwonej cegły, szczyty deskowane, posadowione na fundamencie kamiennym. Dach dwuspadowy, kryty dachówką ceramiczną, o spadku połaci 40-45 st.
Uwarunkowania rozwoju wsi-na podstawie wywiadu z mieszkańcami
Od kilku lat mieszkańcy Biesowa pracują nad poprawa estetyki sołectwa, co ma przyczynić się do rozwoju funkcji turystycznej. Zagospodarowano m.in. park w centrum wsi. Trwają również prace związane z adaptacja placu za rzeką. Niestety wieś nadal boryka się problemami dotyczącymi infrastruktury i komunikacji. Pomimo tego, Biesowo zajęło I miejsce w konkursie „Czysta i estetyczna zagroda – estetyczna wieś 2005” organizowanym przez Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich.