Gmina Gietrzwałd – Naterki

Inwentaryzacja krajobrazowo – urbanistyczna

Matryca miejscowości

Opis wsi/historia

Nazwa wsi pochodzi od pruskiej nazwy żmij. Wieś powstała w 1349 r. jako mała osada, dość uboga ze względu fakt, że występowały tu ubogie gleby będące podstawą funkcjonowania gospodarstw i produkcji rolnej. We wsi znajdowały się, więc same małe gospodarstwa. Ludność żyła skromnie. Największe znaczenie dla rozwoju Naterek była budowa stacji kolejowej w pobliżu w 1876 r. Wtedy też powstały tu nowe gospodarstwa, oddalone jednak od dawnej, starej części o kilkaset metrów. W związku z tym faktem wyraźnie zaznacza się podział wsi na dwie części. Po wybudowaniu linii kolejowej część ludności wyjechała w poszukiwaniu pracy i lepszego bytu. Do lat 70’ wieś posiadała własną szkołę zlokalizowaną pośrodku wsi tak, aby była ona dostępna dla mieszkańców w jednakowej odległości (budynek oddano w 1901 r., wcześniej nauczano w domach prywatnych).

Walory przyrodnicze

Stanowią je jezioro Naterskie, zieleń wysoka wkomponowana w zabudowę, zieleń przyjeziorna (dużo osobników brzozy, klonu, lipy, kasztanowca), ślad dawnych dróg wyznaczają gatunki drzew owocowych (jabłoni, grusz).

Walory kulturowe

Majątek ziemski rodziny Zolinofi (w odległości 2 km), do dziś przetrwał częściowo układ parku z alejami i występującymi gatunkami drzew tj. lipy, dęby, budynek szkoły, budynki mieszkalne, gospodarcze, kapliczki i krzyże przydrożne, mogiły upamiętniające poległych z II Wojny Światowej, wiatrak

Układ wsi/typy zagród/ budynki

Kształt działek we wsi przybliżony jest do kwadratu lub prostokąta, czasem nieregularny. Wielkość obejmuje działki większe oraz średnie i małe

Typy zagród Występują dwa typy zagród, z poszczególnymi podtypami. W pierwszym typie budynek mieszkalny stoi prostopadle w stosunku do drogi, z prawej strony działki. Budynki gospodarcze (2) Usytuowane prostopadle i równolegle od działki blisko lub w znacznym oddaleniu od drogi głównej (podtyp I i III) lub budynek mieszkalny stoi pośrodku działki, a budynek gospodarczy z prawej strony, blisko drogi głównej. W typie drugim występują cztery podtypy. W pierwszym podtypie budynek mieszkalny stoi pośrodku działki równolegle do drogi głównej, a budynki gospodarcze (3) również równolegle z lewej strony działki. W podtypie drugim budynek mieszkalny usytuowany jest prostopadle w stosunku do drogi, blisko, natomiast budynki gospodarcze (2) równolegle do drogi (drugi w znacznym odchyleniu). Działka ma kształt wydłużony. W podtypie trzecim budynek mieszkalny stoi pośrodku działki równolegle do drogi, a budynek gospodarczy prostopadle do drogi blisko domu. W ostatnim podtypie budynek mieszkalny znajduje się z lewej strony działki prostopadle w stosunku do drogi a dwa budynki gospodarcze równolegle do drogi po przeciwnych stronach, blisko granic działki.

Budynki mieszkalne Występuje zabudowa murowana-domy z czerwonej cegły, rzadko drewniana-istniejące obiekty w stanie ruiny lub mocno zdewastowane, nowa zabudowa mieszkalna oraz letniskowa

Budynki gospodarcze Towarzyszą zabudowie mieszkalnej. Często są to obiekty w liczbie jednego, dwóch lub trzech.

Uwarunkowania rozwoju wsi (na podstawie wywiadu środowiskowego z mieszkańcami)

W chwili obecnej, Naterki pełnią funkcję podmiejskiej „sypialni”, większość osób dojeżdża do pracy w miastach. Duże znaczenie ma turystyka, bowiem jest to miejscowość o dużych walorach i malowniczym położeniu (walory przyrodnicze, specjalistyczne produkty turystyczne tj. pole golfowe). Istnieją stowarzyszenie-„Stowarzyszenie Kulturalno-Sportowe Diament”, „Incjatywa Kobiet”