Inwentaryzacja krajobrazowo – urbanistyczna
Opis wsi/historia
Niemiecka nazwa miejscowości to „Frankenau”. Wieś oddalona 6 km na pn-wsch. Od Jezioran w kierunku Bisztynka. Założono w roku 1346 na 91 włókach i 74 włókach czynszowych na prawie chełmińskim. Zasadźcą był Prus Heinko. W czasie wojny 13-letniej i ponownie w trakcie działań wojennych w latach 1519-1521 r. oraz wojny polsko szwedzkiej, wieś została zniszczona W połowie XVI w. wieś zasiedlono. W 1688 r. we wsi gospodarowało 23 chłopów, sołtys, 4 zagrodników. W 1820 r. mieszkały tu 455 osoby, w 1939 – 927. Po II Wojnie Światowej zaczęła napływać do wsi ludność różnych narodowości – Rosjanie, Polacy, Ukraińcy. Obecnie we Franknowie mieszka 660 osób.
Walory przyrodnicze
Wieś położona jest malowniczo w krajobrazie polodowcowym. Szczególna jest tu forma moreny wysoczyzny falistej. Niedaleko miejscowości znajduje się zlewnia czterech dopływów Łyny: Wasąga, Kirsny, Symsarny i Pisy. W okolicy znajduje się wysokie wzniesienie pokryte lasem iglastym. Mieszkańcy nazywają je „Górą Zamkową” (wg. legendy stał tam kiedyś zamek)
Walory kulturowe
Jednym z najpiękniejszych obiektów jest kościół zbudowany w XIV w. Uległ on zniszczeniu podczas wojny trzynastoletniej. Został odbudowany w 1565 r., a w 1581 r. konsekrował go biskup Marcin Kromer, na cześć przeniesienia tu relikwi św. Stanisława i św. Katarzyny. W 1751 r. wzniesiono nową świątynię dzięki fundacji biskupa warmińskiego A.S. Grafowskiego. W 1843 r. zawaliło się sklepienie kościoła. W 1845 r. założono drewniany sufit. Ołtarz główny pochodzi z 1751 r. Mieści się w nim obraz św. Stanisława, namalowany przez biskupa Józefa Korzeniowskiego. Kościół jest zabytkiem trzeciej klasy. W 1785 r. Frąknowo zamieszkiwali Niemcy. We wsi oprócz budynków mieszkalnych były dwie karczmy, kuźnia i stajnie. Szczególne walory posiadają obiekty sakralne, liczne kapliczki (8, w większości otynkowane) z XIX i XX w., krzyże przydrożne, cmentarz z interesującymi grobami, pomnikami. Ciekawą architekturą wyróżnia się szkoła (wcześniej była szkołą parafialną) oraz budynki mieszkalne i gospodarcze, dawny budynek należący do nieczynnej już dzisiaj stacji kolejowej (obecnie adaptowany na mieszkania).
Układ wsi/typy zagród/ budynki
Najczęstszy kształt działki jest w formie czworokąta, często pojawiają się działki o nieregularnym kształcie.
Typy zagród W typie pierwszym dom mieszkalny stoi równolegle do ulicy. Wejście do domu znajduje się po obu stronach budynku (najczęściej używane jest wejście od strony podwórza. Budynki gospodarcze powtarzają układ ułożenia wedle granicy działki. W wariantach zmienia się ich układ lub brak któregoś z nich. Występuje wariant, w którym budynek gospodarczy przylega bezpośrednio do budynku mieszkalnego. W drugim typie dom stoi prostopadle do ulicy. Wejście do domu znajduje się od podwórza gospodarczego. Budynki gospodarcze powtarzają równoległy układ wobec granic działki. Występuje wariant, w którym budynek gospodarczy przylega bezpośrednio do budynku mieszkalnego. W typie trzecim budynek mieszkalny znajduje się w głębi podwórza, ustawiony jest równolegle do ulicy. Budynek gospodarczy znajduje się przed budynkiem mieszkalnym. Wjazd na posesję znajduje się od strony głównej.
Układ funkcjonalny jest bardzo zbliżony we wszystkich zagrodach. Przed budynkiem mieszkalnym znajduje się ogród z roślinami jednorocznymi i wieloletnimi oraz krzewami. Charakterystyczne rośliny to: bez czarny, śliwa ałycza, winobluszcz pięciolistkowy. Sad znajduje się w okolicach budynku mieszkalnego. W układzie zagrody wyraźnie zaznaczone podwórze gospodarcze.
Budynki mieszkalne We wsi przeważają domy jednokondygnacyjne z użytkowym poddaszem i strychem. Są to budynki o prostej budowie, czasem z dobudówką. Wejście znajduje się pośrodku elewacji frontowej, najczęściej w postaci zabytkowych ganków. Czasami znajduje się także wyjście z drugiej strony budynku. Dachy są dwuspadowe (czasem typu holenderskiego) pokryte dachówką ceramiczną. Spotkać można dworaki z piękną elewacją frontową.
Budynki gospodarcze Towarzyszą prawie każdemu budynkowi mieszkalnemu. W większości zbudowane z czerwonej cegły (w połowie), otynkowane, natomiast na górze z drewna. Większość z nich ma podmurówki. Dachy są dwuspadowe pokryte dachówką ceramiczną. Drzwi najczęściej są drewniane, znajdują się po obu stronach budynku, najczęściej o zwieńczeniu prostokątnym.
Budynki mieszkalno-gospodarcze Oba budynki połączone są ze sobą jedną ścianą boczną. Wygląd budynków mieszkalnych i gospodarczych jak w opisie.
Uwarunkowania rozwoju wsi (na podstawie wywiadu środowiskowego z mieszkańcami)
Obecnie we wsi funkcjonują obiekty użyteczności publicznej, punkty usługowe, poczta, remiza strażacka, bank spółdzielczy, zlewnia mleka, sklepy, a także miejsca kulturalno-rozrywkowe – sala dyskotekowa, w której odbywają się imprezy okolicznościowe. Mimo takiego zaplecza działalność społeczności wiejskiej nie jest taka, jak dawniej, rzadziej odbywają się spotkania mieszkańców (wcześniej działała rada gminy, koło gospodyń wiejskich, funkcjonowała kawiarnia). Wieś jest zwodociągowana, nie ma natomiast kanalizacji.