Inwentaryzacja krajobrazowo – urbanistyczna
Inwentaryzacja wybranego miejsca
Opis wsi/historia
Wieś położona ok. 5 km na wschód od Klebarka Wielkiego, przy drodze Klebark – Pasym. W 1350 r. kapituła warmińska nadała Prusowi o imieniu Petriko 10 łanów. Od imienia lennika przyjęła się nazwa majątku jako Peterken, Petricken, Patricken. W 1375 r. po jego śmierci synowie sprzedali majątek. Ponowna lokacja wsi nastąpiła ok. 1400 r., należała już ona do kapituły. W 1450 r. na prośbę sołtysów Ambrożego i Leonarda, kapituła odnowiła zagubiony akt lokalny. W 1455 r. wieś została spalona przez mistrza krzyżackiego Georgia von Schliebena. Ok. 1480 r. wieś odbudowano, natomiast w roku 1547 kapituła nadała 6 łanów sołeckich Konstantynowi Pfaffowi, natomiast sołtys został osadzony na trzech łanach chłopskich. W 1642 r. lenno wróciło do kapituły. Zostało nadane potem Georgowi Hohendorffowi, przybyłemu z terenu księstwa i nawróconemu na katolicyzm. W okresie II Wojny Szwedzkiej wieś ucierpiała. W wyniku zniszczeń wojennych z 1807 r. były tu w 1820 r. tylko 23 chałupy, ale już w 1836 r. było ich 40 i 255 mieszkańców. We wsi istniała szkoła, a od 1895 r. istniała placówka pocztowa. W 1885 r. założono we wsi bibliotekę polską. W 1928 r. wieś liczyła 435 mieszkańców, czynny był młyn. Powstały duże gospodarstwa rolne, w spisie z 1905 r. figuruje duże, 100 hektarowe gospodarstwo Emila Bilitewskiego, właściciela młyna i tartaku, mleczarni i wlanej elektrowni. W 1935 r. we wsi żyło 503 katolików.
Walory przyrodnicze
Otaczający wieś krajobraz rolniczy współgra harmonijnie z zabudową mieszkalną i gospodarczą. Duże znaczenie mają wysokie drzewa przy drogach dojazdowych i we wsi. Tutaj występuje teren podmokły z zaroślami wierzbowymi oraz otwiera się widok na stawy hodowlane.
Walory kulturowe
Występuje zabudowa mieszkaniowa nawiązująca charakterem do stylu warmińskiego oraz zabudowania gospodarcze, jak i inne elementy zabytkowe. Obiekty podlegające ochronie: budynek dawnej szkoły, krzyż, dzwonniczka słupowa, młyn wodny, domy nr 1, 2, 3, 8, 10, 11, 12, 16, 17, 20, 23, 24, 26, 29, 37, 49, 50, chałupa drewniana nr 34, stanowiska archeologiczne na zachód i na południe od wsi.
Układ wsi/typy zagród/ budynki
Najczęstszy kształt działki to prostokąt z modyfikacjami, czasem kształt jest nieregularny. Zagrody charakterystyczne (typowe) ustawione są krótszym bokiem do ulicy, średnia wielkość zagród wynosi ok. 1000 m²
Typy zagród Występuje typ zagrody z wariantami. Typowy układ dotyczy ustawienia budynku mieszkalnego równolegle względem drogi. Wejście do budynku mieszkalnego znajduje się od strony podwórza. Tak samo ustawione są budynki gospodarcze. Znajdują się po przeciwległej stronie działki niż usytuowanie budynku mieszkalnego.
Układ funkcjonalny W układzie funkcjonalnym wjazd na działkę od strony ulicy, główne wnętrze prywatne zlokalizowane jest w centralnej części zagrody, przedogródek znajduje się od strony ulicy. Niewielki sad umieszczony jest po prawej lub po lewej części działki. Przed wjazdem na podwórze znajdują się drzewa wysokie („opiekunowie domu”), natomiast przed domem drzewa i krzewy iglaste.
Budynki mieszkalne We wsi występują budynki nawiązujące stylem do warmińskiego, czyli najczęściej jednokondygnacyjne z użytkowym poddaszem, murowane z cegły (czasami otynkowane), z podmurówką drewnianą. Występuje też zabudowa nowoczesna, nie zawsze oddająca charakter regionalny.
Budynki gospodarcze Typowa zabudowa gospodarcza jest drewniana i kryta dachówką, czasami są murowane, łączone z drewnem.
Uwarunkowania rozwoju wsi (na podstawie wywiadu środowiskowego z mieszkańcami)
Duże znaczenie dla przyszłego rozwoju wsi mają uwarunkowania dotyczące rozwoju turystyki. Nadzieją na rozwój miejscowości Patryki i okolic jest agroturystyka. Ten sposób zagospodarowania istniejących obiektów, przy wykorzystaniu walorów gospodarstwa rolnego prowadzącego produkcję rolniczą oraz typowych produktów wiejskich, może pomóc w tworzeniu nowych miejsc pracy. Warunkiem przemian w przyszłości powinny być też działania w kierunku gospodarczo-społecznym.