Prezentujemy Państwu przywilej lokacyjny wsi Jonkowo w tłumaczeniu p. Rafała Zasańskiego.
/JONKOWO – JONKENDORF/
1343. 12. November. Wormdit. -Der Bischof Hermann gründet das Kirchdorf Hogenbuche oder Jonkendorf [Źródło: CDW, Bd. II, nr 53, ss. 59-60].
I[n] n[omine] d[omini] a[men]. Ad perpetuam rei memoriam Nouerint vniuersi presentes litteras inspecturi Quod nos Hermannus dei gracia Episcopus Warmiensis de consilio venerabilium fratrum nostrorum de bonis nostris communibus discreto viro Jonekony de Bartholomei villa suisque veris heredibus et legittimis successoribus Sexaginta Mansos in terra Gudikus sitos circa paludem dictam wlgariter Mosebruch Ac granicam wlgariter nunccupatam Gritegrucz pro villa ibidem exponenda que debet vocari Hogenbuche cum tercia parte iudiciorum maiorum ad collum et ad manum se extendencia et cum minoribus iudicijs integraliter que ad eum et ad heredes suos spectabunt tytulo locacionis Jure Culmensi perpetuo contulimus possidendos Ita tamen quod dictus Joniko ipsiusque legitimi successores ex gracia speciali de Sexaginta mansis supradictis duodecim mansos a censu liberos videlicet sex mansos tytulo locacionis et ad Sculteciam perpetuo possidebit Alios vero mansos sex pro vno scruicio vnius equi competentis et viri armati secundum terre conswetudinem liberos optinebit Et in signum recognicionis dominij de sex mansis nominatis vltimo explcta plenaria libertate et vnumTalentum cere et vnum Coloniensem denarium vel eius valorem in guolibet festo beaati Martini nobis et nostris succcssoribus dabit occasione qualibet non ob stante De aliis vero omnibus mansis antedictis Joniko et sui heredes de quolibet manso exceptis mansis liberis supradictis et quinque mansis quos pro dote
Ecclesie ibidem domino concedente edificande assignauimus dimidiam marcam denariorum prutenicalium pro censu in festo beati Martini annis singulis nobis et nostris successoribus dabit dilacione qualibet procul mota. Hoc addito quod ipse de mansis censualibus A festo sancti Martini nunc venturo ad xiij annorum spacium plenam habeat a census solucione et seruicio Iibertatem. Preterea vt villa ibidem locanda possit proficere et ipse alios homines ad se vocare valeat iam dicto Jonikoni et suis heredibus in mansis et villa iam dictis comferimus vnam thabernam pro cereuisie vendicione cons truendam de qua thaberna nobis nichil cedit. Item damus eciam sibi liberam in predictis bonis venandi et piscandi tantummodo ad mensam suam in lacu Rauthschoys facultatem. Et ut omnia et singula supradicta perpetue firmitatis robur optineant presentes literas scribi fecimus et appensione Sigillorum nostrorum communiri Presentibus Honorabilibus viris dominis Johanne Custode Ecclesie Warmiensis Conrado primicerio Sancti Saluatoris et omnium sanctorum in Glottaw, Johanne de Eldyten et Jordano dilinari concanonicis suis nec non Bertholdo perpetuo vicario in Schalmia Sandero de Baysen He rmanno trumpe familiaribus nostris et Wenczeslao Ciue Warmdythen ac Ambrosio Notario nostro et alijs. Datum Warmdyt in Crastino beati Martini Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Quinto.
[TRANSLACJA]
12. Listopada 1345 r., Frombork. Biskup Herman [z Pragi] zakłada wieś kościelną Wysokie Buki – inaczej Jonkowo.
W imię Pańskie amen. Wszystkim, którzy będą ten dokument oglądać niech będzie wiadomym, że, my Herman z bożej łaski biskup warmiński, czynimy ten dokument na wieczną rzeczy pamiątkę i postanawiamy bratu naszemu Jonekony ze wsi Bartołty, oraz jego dziedzicom i prawowitym następcom z dóbr naszych wspólnych wydzielić sześćdziesiąt łanów dóbr wiejskich położonych na ziemi Gudikus przy bagnie zwanym potocznie Mosebruch, przy granicy zwanej potocznie Gritegrucz, wzdłuż tej granicy dla wsi która już istnieje a ma się nazywać Hogenbuche z prawem chełmińskim w posiadaniu, w której rzeczony Jonekony, oraz jego dziedzice prawi następcy będą pobierać cały dochód z tytułu sądownictwa mniejszego i trzecią część z większego.
Rzeczony Jonekony i jego prawowici następcy z wyżej przepisanych sześćdziesięciu łanów będą posiadać dwanaście łanów, z czego tytułem lokacji otrzyma jako sołtys sześć łanów wolnych od opłat, oraz sześć innych ze specjalnej łaski, z których będzie nam służył odpowiednio jednym koniem i zbrojnymi. Pozostałe ziemie życzymy, aby były wolne od służby wojskowej, co pieczęcią naszą zatwierdzamy. Nadto z tytułu tych ostatnich sześciu łanów Jonekony i jego następcy będą dawać nam zawsze bez sprzeciwu na świętego Marcina jeden talent wosku i jednego denara kolońskiego. Z pozostałych zaś łanów, które zostały zapisane, z wyjątkiem łanów wolnych, Joneko i jego następcy wyasygnują pół grzywny denarów pruskich czynszu rocznie od łan u, które zapłacą bez opóźnienia i jakiegokolwiek zachwiania na świętego Marcina. Ponadto odda Jonekony pięć łanów na kościół, który ma tu zbudować. Jednakże, wśród obecnych okoliczności, osobiście całkowicie uwalniamy poddanych z opłat i służby na okres trzynastu lat. Ponadto polecamy Jonekonemu i jego następcom wybudować w tej wsi karczmę, która ma służyć wszystkim ludziom, gdzie będą sprzedawać piwo, a od której my nie będziemy pobierać opłat. Dajemy również pozwolenie wolnego polowania w nadanych dobrach i połowu ryb w jeziorze Rauthschoys. I tak jak wszystkim, oraz każdemu z osobna zostało powiedziane, spisujemy ten wieczny dokument i przywieszamy pieczęć naszą wobec obecnych tu czcigodnych mężów, panów: Jana – kustosza kościoła warmińskiego, Konrada – przełożonego zgromadzenia pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela w Glotowie, i innych czcigodnych: Jana z Ełdyt i Jordana współkanonika naszego, jak również Bertolda – wikariusza w Szalmii, Sandera z Bażyn, Hermana – zakonnika naszego i Wacława – mieszkańca Ornety, jako też Ambrożego – notariusza naszego i innych. Datowano w Ornecie nazajutrz po świętym Marcinie, roku pańskiego tysiąc trzysta czterdziestego piątego.