Jedzbark, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t.V, Warszawa 1892.
Jedzbark, niem. Hirschberg, wś, powiat olsztyński, ponad jeziorem, przy bitym trakcie pasymsko-wartemburskim, 1 milę od stacyi kolei żel. toruńsko-wystruckiej w Wartemborku, na polskiej Warmii. J. należał od początku do dóbr stołowych warmińskich biskupów. Jak wynika z dokumentów, znajdował się zamek biskupi we wsi. R. 1364 biskup warmiński Jan zapisuje 10 włók w J. przy jedzbarskim zamku Janowi Stebin prawem chełmińskiem bez sądów, młyna i karczmy. Leżała ta posiadłość między strugą „Sirwinthe i Ardinghene” Także i 10 mr. łąki należało do niego. Łowić ryby mógł w jeziorze „Raxowe” ku potrzebie małemi narzędziami. A jeżeliby złoczyńcę jakiego pochwycił w granicach 42 włók pobliskich zamkowi, dostanie 1/3 od sądów. Za to służyć nam będzie zbrojno z koniem na wojnie, zamki stawiać i inne zwykłe ciężary ponosić. Przez 14 lat pierwszych „duntaxat ad Reisas non equitabit et expeditiones”, ale potem i do tego zobowiązany. Tegoż roku 1364 biskup Jan zapisał prusakowi Toleclaus 4 włóki w polu przy zamku jedzbarskim prawem pruskiem. Zato służyć nam będzie zbrojno na koniu, zamki stawiać i inne podatki płacić. Odprzedać może posiadłość drugiemu. Nagłówka (Wahrgeld) wynosi za niego 30 m. Pierwsze 14 lat był wolny od służby wojennej. Te same przywileje o podobnych prawach i ciężarach otrzymali równocześnie prusacy każdy na 4 włóki: Herman syn Rodela na 4 włóki, Diwil, bracia Glandiem i Ketawe, Nobande, Kotulne camyn, Rodole; włók 8 dostali za 2 służby prusacy: Muselith, Pomere, Kunecon, Marcin, Scloden, Asthiothe, Kickel i Hanke. R. 1381 biskup warmiński Henryk pozwala młynarzowi Jakóbowi młyn założyć o 1-em kole we wsi J., do którego ma 2 mr. łąki i 2 włóki roli dziedzicznej własności. Zato dawać będzie rocznie 4 m. Ryby łowić może w stawie do potrzeby. R. 1656 pisze mniej więcej lustracya: „Wieś J. 1 milę od Wartemborka, włók ma około 30. Jest tu folwark utrzymywany. Budynki są dobre. Rola pod oziminny sprzęt dobra, pod letni zła. Łąki niewiele warte, fur siana z nich zaledwie 15. Ostatniego roku było wysiewu: żyta łaszt. 4 k. 3 i pół, jęczm. k. 5, owsa ł. 4 k. 20, grochu k. 2, tatarki k. 15, chmielu beczek 5, czyni zł. 9. Cały dochód z folw. wynosił zł. 2284. Po okupacyi zajął tę wieś rząd pruski i wydał na własność prywatną. Ob. Monumenta Warmiae i Zeitschr. fur die Gesch. Ermlands tom VII. Nauczyciel z J. p. Gallinowski zbierał szczegóły etnograficzne do życia ludu warmińskiego.
Kś. F.