Mokiny

Mokiny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t.VI, Warszawa 1885.

Mokiny, niem. Mokainen, dok. Mochainen, Gruenenwald, Mockin i Muckyn, wś na Warmii pol., pow. olsztyński, st. poczt., par. kat. i ew. Wartembork. Ma 4349,01 mr. obszaru, w tem 33 mr. lasu. W 1833 r. 69 dm., 495 mk., 494 kat., 1 ew., 485 Polaków, 10 Niemców. Do tutejszego okr. urz. stanu cywil, należało w 1880 r. 1448 dusz. W 1882 r. ur. się 73 dz., um. 42 osób, zawarto 16 małżeństw. W 1364 r.d, 25 maja nadaje bisk. warm. Jan II braciom rodzonym Sanglobe i Nicte i ich spadkobiercom 40 włók między jez. Wummeling a granicami zamku jedzbarskiego (Hirschberg) na założenie wsi Gruenenwald naprawie chełm. Wś ta zwała się, jak przypisek dok. wykazuje, Mockin. Do sołectwa mają należyć 4 wolne włóki, małe sądy i trzecia część wielkich. Inne 4 włóki otrzymują bracia Koytite i Buto i ich spadkob. w linii męzkiej i żeńskiej na prawie prusk., za to będą służyli na 1 koniu, będą pomagali przy budowlach warownych i zwykły czynsz płacili, nadto przysługuje im rybołóstwo w jez. Swintinge, małemi narzędziami dla własnego stołu; mają także prawo sprzedaży, a pogłówne ma wynosić 30 grzywien; co do naprawy dróg i mostów ulegają rozkazom sołtysa. Pozostałe włóki mają 15 lat wolności, potem płacą po pół grzywny i dwa kury na św. Marcin. Acta sunt haec in Castro nostro Heilsberg. A. d. 1364 die beati Urbani, p. et mart. (ob. Cod. dipl. Warm., II, str. 368 i Sieniawski „Biskupstwo Warm.”, II, str. 86).

Ale pierwsze zabiegi około osadzenia tej wsi nie powiodły się jakoś, bo już r. 1394 d. 9 grud. jakiś Piotr Sydel i syn jego Jan otrzymują 60 włók celem założenia wsi Muckyn pod Wartemborkiem na prawie chełm., wraz z połową czynszu karczemnego, małem sądownictwem i 1/3 kar pieniężnych zapadłych na większych sądach. Dalej nadaje mu biskup 6 wolnych włók i rybołóstwo w jez. Swynteyn małemi narzędziami dla własnej potrzeby. Posiedziciele reszty włók będą płacili od włóki pół grzywny i po 2 kury na ś. Marcina. Granice: „Primo incipiendo a granica villae Supone usque ad capitalem granicam villae Hirczberg procedendo. Exinde vero transeundo ad pinum quandam, nostram et Capituli nostri terras dividentem. De hao granica ultra procedendo ad quercum quendam circa lacum Wumelingen, de qua ulterius transitur ad campum dictae villae nostrae Supone. Datum in Castro n. Heilsberg” (ob. Cod. dipl. Warm., II, str. 272). Ostatni raz został przywilej wsi tutejszej potwierdzony r. 1771 d. 20 lut. Dawniej mieszkał tu bartnik biskupi, któremu d. 13 lipca 1542 r. nadał biskup 10 mr. roli (tamże, II, 368, przypisek). Według lustracyi z r. 1656 było w M. 60 włók, 16 gburów, 2 sołtysów, 1 wolny z jedną służbą, 1 karczma; posiadacze włók czynszowych dawali 1 łaszt i 21 korcy owsa, 90 kur, 9 gęsi, 1 funt wosku i 215 flor.7gr. i 9 fen. czynszu (ob, Zeitschr. für d. Gesch. Ermlands, 1880, str. 260).