Orneta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, Warszawa 1886.
Orneta, niem. Wormditt, w dok. z 1313 r. Warmedyten, mko na Warmii, nad Drwęcą warmijską, pow. brunsberski, ma 4720 mk., pomiędzy którymi 4087 katolików, 484 ewangelików, 149 żydów. W 1816 r. było 2016 mk. Posiada kościół katolicki z filią w Open, należący do dekanatu Melzak, kościół ewangelicki od r. 1831, stary zamek, wyższą szkołę obywatelską, dom sierot, klasztor zakonnic, fabryki sukna i tabaki. Uprawa lnu w okolicy bardzo rozwinięta. Orneta łączy się koleją żelazną z Melzakiem i Dobrem-miastem. Odległość od Brunsbergi 40 klm., od st. dr. żel. w Szlobitach 30 klm. Miasto założone zostało około r. 1308; nowy przywilej wystawiony został r. 1359. Prusacy byli wówczas liczni w okolicy (Thulgede, Passurgo, Milade). Biskup Eberhard z Nysy (1300 do 1326) postarał się jednak zaludnić Ornetę, jak całe biskupstwo, przez osadników niemieckich. Przybyli oni tłumnie z okolic z górno-niemieckich, po części może i z Szląska, a jeszcze dziś w Ornecie i okolicy używają odrębnego narzecza górno-niemieckiego, tak zw. wrocławskiego. Podczas panowania polskiego był tu jak we wszystkich miastach Warmii zaprowadzone polskie kazania. Z polskiej szlachty mieszkali r. 1702 w kameracie orneckim Wojciech Hozyusz, Hatyńscy i inni. W 1656 r. posiadało miasto 68 włók roli, wieś Buergerwald (53 włók, 10 chłopów) i 129 włók lasu, razem 250 włók. Dwa szpitale w mieście miały 12 włók. Do miasta należał młyn, tartak i folusz. Klasztor liczył 15 zakonnic (Erml. Zaitsch. VII, 218). W 1785 r. miała O. 348 dm. i przeszło 2000 mk. Załogą stały tu 2 kompanie piechoty. Klasztor został w 1776 r. nowozbudowany. W zamku była siedzib król. urzędu dominialnego (Goldbeck, Topogr.). W Ornecie urodził się Dr. Sieniawski, autor dzieła „Biskupstwo warmińskie”.